Nostalgic ride in Former Yugoslavia [GR]

0 Comments

Όποτε προκύπτουν λίγες μέρες off work, δεν χάνεται η ευκαιρία για μια γρήγορη βόλτα στη βαλκανική μας γειτονιά.

Μέρα 1η : Θεσσαλονίκη – Skopje [438 χλμ]

Συνήθως διασχίζω τη γείτονα χώρα παντελώς διεκπεραιωτικά και μέσω αυτοκινητοδρόμου, κυρίως γιατί οι υπήκοοί της, ως κομιστές ιστορικά ανυπόστατων ιδεοληψιών, σε συνδυασμό με τα απωθημένα των πολιτικών επιδιώξεων - ονειρώξεων της πρώην Γιουγκοσλαβίας, έχουν μετατραπεί σε φερέφωνα της ατζέντας του πραγματικού επικυρίαρχου της ευρύτερης βαλκανικής μπανανίας.

Αυτή τη φορά αποφάσισα να διανυκτερεύσω στην πρωτεύουσα της, μιας και θα αφιέρωνα λίγο περισσότερο χρόνο οδηγώντας σε μικρούς επαρχιακούς δρόμους. Στα highlights της ημέρας η επίσκεψη στο Kruševo (Крушево), το εθνικό πάρκο Mavrovo (Маврово‎‎) και το φαράγγι Matka (Матка).

Λίγα λόγια και ιστορικά στοιχεία για το Κρούσοβο, όπως αυτά έχουν αναρτηθεί στον ιστότοπο Βλαχόφωνοι Έλληνες: «Ακρόπολη του Ελληνισμού χαρακτήριζαν Έλληνες και ξένοι το Κρούσοβο, ένα ορεινό βλαχοχώρι στα βουνά Μπούσεβα, βόρεια του Μοναστηριού, που δεσπόζει στον κάμπο του βυζαντινού Πριλάπου (Περλεπέ), του σημερινού Πριλεπ».

«Το Κρούσοβο έπεσε θύμα της οργανωμένης ένοπλης επιχείρησης των Βουλγάρων στο χώρο της Μακεδονίας, γνωστής ως επανάσταση του Ίλιντεν, που εκδηλώθηκε στις 20 Ιουλίου 1903 στη γιορτή του Προφήτη Ηλία (Ίλιντεν στα βουλγαρικά). Ένοπλα σώματα με επικεφαλής Βούλγαρους αρχηγούς, ηγετικά στελέχη της ΕΜΕΟ, με σύνθημα «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες», εκμεταλλευόμενοι την απέχθεια των αυτόχθονων κατοίκων, Ελλήνων, Βλάχων, Βουλγάρων, Σέρβων, Μαυροβουνίων, Αλβανών, ακόμα και Τούρκων κατά του τουρκικού ζυγού κήρυξαν επανάσταση κατά της οθωμανικής διοίκησης».

«Η εξέγερση πέτυχε στη Βορειοδυτική Μακεδονία, αλλά καταπνίγηκε στο αίμα από τον τουρκικό στρατό και σώματα ατάκτων, που έβαλαν αδιακρίτως εναντίον όλων των κατοίκων, που τους θεώρησαν συλλήβδην υπαίτιους της εξέγερσης. Ο απολογισμός ήταν θλιβερός, ιδιαίτερα για τον ελληνικό πληθυσμό, καθώς ολόκληρα χριστιανικά χωριά αποδεκατίστηκαν από τον τουρκικό στρατό».

Μνημείο που αφιερώνεται στην Επανάσταση του Ίλιντεν.

Ακολούθησα βόρεια τον επαρχιακό R1305 με πορεία προς το Εθνικό πάρκο Mavrovo.

Στην είσοδο σχεδόν του πάρκου, συνάντησα ένα μνημείο σοσιαλιστικού ρεαλισμού που απεικονίζει εργάτη να σφυρηλατεί βράχο, έργο του γλύπτη Boro Krstevski και του αρχιτέκτονα Milorad Stankovic (1967). Κατασκευάστηκε προς τιμή των εργατών και μηχανικών που εργάστηκαν για την κατασκευή του φράγματος. Ειδικότερα, τις πρώτες πρωινές ώρες της 11-02-1956 χιονοστιβάδα έθαψε τους εργάτες, που κοιμόντουσαν στους κοιτώνες τους, κάτω από ανείπωτες ποσότητες χιονιού. Διασώστες κατέφτασαν γρήγορα στην περιοχή απεγκλωβίζοντας περισσότερους από 50 από αυτούς που είχαν παγιδευτεί κάτω από το χιόνι. Ωστόσο, 52 από τους εργάτες που θάφτηκαν κάτω από τη χιονοστιβάδα εκείνο το πρωί, δεν επέζησαν. Αυτό το γεγονός αναφέρεται ως η πιο θανατηφόρα χιονοστιβάδα που είχε καταγραφεί ποτέ στη Γιουγκοσλαβία.

Εκκλησία Αγίου Νικολάου. Το ιστορικό παρεκκλήσι, σχεδόν βυθισμένο, είναι χωρίς αμφιβολία το σημείο που έχει φωτογραφηθεί περισσότερο στην περιοχή.

Ένα από τα σημεία «κάβα» που είχα αφήσει από παλιότερη επίσκεψή μου στην περιοχή, ήταν το φαράγγι Matka.

Ακολουθώντας τις πινακίδες πάνω στον κεντρικό δρόμο E65, εύκολα φτάνεις στο πάρκινγκ, όπου ντόπιοι με διαβεβαίωσαν ότι μπορώ να μπω με τη μηχανή και να οδηγήσω στο μονοπάτι που ακολουθεί. Αρχικά είναι άνετο, αλλά αργότερα η οδήγηση με τις πλαϊνές κούτες ήταν οριακή.

Σκόπια. Παρόλο που η πόλη υφίσταται μια τεράστια, πολύ δαπανηρή και αμφιλεγόμενη ανάπλαση («Σκόπια 2014»), η τάση ψευδοκλασικισμού, τα μνημεία «Πολεμιστής πάνω σε άλογο» και «Πολεμιστής», που από διαβολική σύμπτωση ομοιάζουν εξαιρετικά στους Μ. Αλέξανδρο και Φίλιππο Β΄ αντίστοιχα, τα εκατοντάδες μπρούτζινα αγάλματα των πιο απίθανων ιστορικών προσωπικοτήτων, οι αψίδες και τα σιντριβάνια που στήθηκαν σε όλο το κέντρο της πόλης και φτάνουν σε σημείο υπερβολής, αναγκάζουν ακόμα και τους ντόπιους να μην αναγνωρίζουν την ίδια τους την πόλη.

Τα μνημεία φέρουν επιγραφές, με τις οποίες δεν συμφωνεί βέβαια μερίδα των ντόπιων κατοίκων, που προβαίνει σε φθορά αυτών. Αυτές αναφέρουν «A historic figure belonging to the ancient Hellenic history and civilization, and the world cultural and historic heritage». Ενδεικτικά, το άγαλμα του Παρμενίωνα (βλ. περισσότερα εδώ και εδώ).

Ειλικρινά, η πόλη θα μπορούσε να διατηρήσει την αυθεντικότητά της, αν επένδυε στην ανάδειξη κτηρίων που επέζησαν από τον σεισμό του 1963 και στα δεκάδες κτίρια της κομμουνιστικής εποχής, τα οποία, στην πραγματικότητα, αποτελούν μοναδική κληρονομιά που θα έκανε τα Σκόπια ξεχωριστά.

Το κέντρο της πόλης, σχεδιασμένο από τον Kenzo Tange - τον βραβευμένο Ιάπωνα αρχιτέκτονα και πολεοδόμο που ανέλαβε την μεταπολεμική Χιροσίμα και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο - μετά τον σεισμό του 1963, προίκισε την πόλη με μερικά από τα πιο ιδιαίτερα δείγματα μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής στον κόσμο.

Αν υπήρχε πολιτική βούληση να αξιοποιηθεί η αρχιτεκτονική κληρονομιά και ο αστικός σχεδιασμός των Σκοπίων για να προσελκύει τουρισμό, πραγματικά δεν θα χρειαζόταν ιδιαίτερη προσπάθεια.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρώην κεντρικό ταχυδρομείο του αρχιτέκτονα Janko Konstantinov, το οποίο ήταν ένα από τα πιο εκπληκτικά δείγματα μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής στα Σκόπια και το οποίο υπομένει την καταρρέουσα μοίρα του.

Το χειρότερο όλων είναι όταν την νύχτα τα νέα κτήρια φωτίζονται από ψυχεδελικά neon φώτα. Μια βόλτα στο κέντρο μεταφέρει μια κιτς αίσθηση κακής κόπιας Las Vegas. Τουλάχιστον αν έβρισκα ένα casino ίσως να ξεχνούσα την απογοήτευσή μου.

Μέρα 2η: Skopje – Podgorica [453 χλμ]

Κατεύθυνση προς Kosovo και έξοδος από Elez Han.

Μέσω του κεντρικού R6 έφτασα άνετα στη Γκρατσάνιτσα (Gračanica - Грачаница). Πρόκειται για κωμόπολη του Κοσσυφοπεδίου, έναν σερβικό θύλακα κοντά στα δέκα χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, με πληθυσμό που υπολογίζεται σε 10.000 κατοίκους, κυρίως Σέρβους πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν από την Pristina στον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου το 1999. Το μεσαιωνικό μοναστήρι της Gračanica είναι ίσως το πιο αξιόλογο μνημείο σ' όλο το Κόσοβο. Το σέρβικο αυτό ορθόδοξο μοναστήρι οικοδομήθηκε το 1321 από το διάσημο βασιλιά της Σερβίας Stefan Milutin, αντιπροσωπεύοντας το αποκορύφωμα της σερβικής βυζαντινής παράδοσης και της λεγόμενης Παλαιολόγειας Αναγέννησης.

Το Μοναστήρι της Gračanica υπέστη επανειλημμένα σοβαρές καταστροφές από τους Τούρκους, μεταξύ 1379-1383, όταν μια πλούσια συλλογή ιστορικών χειρόγραφων και άλλων πολύτιμων αντικειμένων παραδόθηκαν στις φλόγες. Το μοναστήρι, που δεν γνώρισε τις λεηλασίες και την καταστροφή - όπως έγινε με πολλά άλλα χριστιανικά μοναστήρια και ναούς - στον πόλεμο του Κοσόβου, φυλάσσεται σήμερα από στρατεύματα KFOR, ενώ το 2006 το Μοναστήρι εντάχτηκε στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Miloš Obilić. Κοσοβάρος ιππότης, πιθανότατα μυθικό πρόσωπο, που πήρε μέρος στην Μάχη του Κοσσυφοπεδίου. Λόγω του κατορθώματος του να σκοτώσει τον σουλτάνο Μουράτ Α΄, έγινε θρυλικό πρόσωπο όπου αναφέρεται σε λαϊκά τραγούδια και θρύλους. Στις 28 Ιουνίου του 1389, κατά τη διάρκεια της μάχης του Κοσσυφοπεδίου καθώς, όπως αναφέρεται στην wiki, «η μάχη έγερνε εις βάρος των Σέρβων, λέγεται ότι ένας από τους ιππότες τους, που αργότερα αναγνωρίστηκε ως Μίλος Όμπιλιτς, προσποιήθηκε ότι είχε λιποτακτήσει στις οθωμανικές δυνάμεις. Όταν τον έφεραν μπροστά στον Μουράτ, ο Όμπιλιτς έβγαλε ένα κρυμμένο στιλέτο και σκότωσε τον σουλτάνο μαχαιρώνοντάς τον, ενώ τον σκότωσαν αμέσως οι σωματοφύλακες του Σουλτάνου».

Μοναστήρι Visoki Dečani (Manastir Visoki Dečani - Манастир Високи Дечани). Tο Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στον Παντοκράτορα Χριστό και την Ανάληψη του Κυρίου.

Η Μονή βρίσκεται σε μια κοιλάδα, δίπλα στον μικρό ποταμό Dečani Bistrica (Дечанска Бистрица) και νοτιοδυτικά της πόλης Πέτς (Peć - Пећ), στους πρόποδες της οροσειράς Prokletije (Проклетије). Ολόκληρο το συγκρότημα της Μονής θεωρείται εξαιρετικό πολιτιστικό μνημείο και βρίσκεται, από το 2004, υπό την προστασία της UNESCO.

Σήμερα, το μοναστήρι προστατεύεται από στρατιώτες της KFOR, οι οποίοι τελούν υπό ιταλική διοίκηση και είναι το τελευταίο μοναστήρι το οποίο προστατεύεται από διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις, όταν όλα τα υπόλοιπα μοναστήρια, από το 2013, προστατεύονται μόνο από την τακτική Αστυνομία του Κοσόβου.

Κοσοβάρος μαχητής.

Έξοδος από Κόσοβο ακολουθώντας τον επαρχιακό 106, μια πανέμορφη ορεινή διαδρομή, ως τον συνοριακό σταθμό «Kulla» (ή «Pikë kufitare Kosovë - Mali i Zi»).

Αφού έφτασα στην πόλη Ρόζαγιε (Rozaje - Рожаје) κινήθηκα προς Plav, με σκοπό να δώ το Cakor Pass από την πλευρά του Μαυροβουνίου. Βέλικα.

Από Peć - ή Ιπέκιο όπως αναφέρεται η πόλη σε παλιότερες ελληνικές εκκλησιαστικές πηγές, ξεκινά ο δρόμος Μ9 που οδηγεί μέσω ορεινού περάσματος, το Cakor Pass, στο Μαυροβούνιο. Το πέρασμα αυτό, γνωστό και ως «Prevoj Čakor» και «Qafa e Çakorrit», παρέχει μια σύνδεση μεταξύ της της πόλης Peć στο βορειοδυτικό Κοσσυφοπέδιο και της περιοχής Πλάβ (Plav - Плав).

Ο δρόμος έκλεισε κατά τη διάρκεια του πολέμου του Κοσσυφοπεδίου το 1999. Πλέον, λόγω των φραγμών στο δρόμο, δεν είναι δυνατό να ολοκληρωθεί η διαδρομή μεταξύ των δύο χωρών.

Στην περιοχή της λίμνης Plav, να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στον ανεφοδιασμό με καύσιμα γιατί το επόμενο πρατήριο βρίσκεται εντός Αλβανίας, 80 χλμ μακριά, περίπου στο «Hani i Hotit». Στα σύνορα Μαυροβουνίου «Granični prijelaz Grnčar», τυπικός έλεγχος εγγράφων, όμως δεν σφραγίστηκε το διαβατήριο μου για την έξοδο, ενώ στην αλβανική πλευρά, στο μεθοριακό σταθμό «Vermosh – Guci», τα στοιχεία του διαβατηρίου μου καταχωρήθηκαν χειρόγραφα σε ένα απλό τετράδιο.

Εντός της Αλβανίας ο δρόμος SH20 έχει καλή άσφαλτο, αρκετές στροφές και γενικότερα το άγριο τοπίο με θέα τα Καταραμένα Βουνά (Prokletije), είναι ιδανικό σκηνικό για βόλτα με τη μηχανή σου.

Θέα προς τη λίμνη Σκόδρα (Skadar - Skadarsko jezero).

Είσοδος στο Μαυροβούνιο από «Hani i Hotit – Bozhaj». Στο σύστημα φαινόταν η είσοδός μου στο Μαυροβούνιο από τον συνοριακό σταθμό «Granični prijelaz Kula», αλλά δεν υπήρχε η έξοδος. Αυτό δημιούργησε πρόβλημα στους αστυνομικούς που αρχικά ανέφεραν να επιστρέψω πίσω στην Αλβανία. Μετά από εξηγήσεις και αρκετή ταλαιπωρία, πέρασα στη χώρα και κατευθύνθηκα στην Ποντγκόριτσα (Podgorica – Подгорица) όπου πέρασα το βράδυ μου.

.
Μέρα 3η: Podgorica – Budva [134 χλμ]

Βόλτα στην Podgorica και το «Blok 5».

Το Blok 5 χτίστηκε μεταξύ 1977 και 1984 ως μια ολοκαίνουργια συνοικία της Podgorica, με βάση ένα προσεγμένο πολεοδομικό σχέδιο του αρχιτέκτονα Vukota Tupa Vukotić, που οραματίστηκε η αρχιτέκτονας Mileta Bojović (1941).

Η γειτονιά αποτελείται από 13 κτίρια, που στεγάζουν περίπου 1800 διαμερίσματα. Πρόκειται για ένα πολεοδομικό σχέδιο που περιλαμβάνει άφθονο χώρο για κοινόχρηστες λειτουργίες – καταστήματα, σχολεία, νηπιαγωγεία, υπηρεσίες υγείας – και παρέχει σε ολόκληρη την κατοικημένη περιοχή ένα μανδύα εκτεταμένου πράσινου.

Μέχρι τις μέρες μας, το Blok 5 παραμένει η πιο πράσινη αστική συνοικία της πόλης.

Δυτικά της πρωτεύουσας, στον δρόμο προς Μπούντβα (Budva – Будва), συνάντησα ένα ακόμη εμβληματικό δείγμα γιουγκοσλάβικης μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής, το μνημείο της Μπαρουτάνα (Barutana - Барутана), σχεδιασμένο από την Svetlana Kana Radević.

Κατασκευάστηκε μεταξύ 1980-5 για να τιμήσει τη μνήμη των στρατιωτών και πολιτών της περιοχής Lješanska Nahija που χάθηκαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στις αρχές του 20ού αιώνα (1ο βαλκανικό, 1ο και 2ο παγκόσμιο πόλεμο).

Το μνημείο δίνει την εντύπωση δυο χεριών που, απλωμένων προς τον ουρανό, κρατούν ή προσφέρουν κάτι. Αν όντως πρόκειται για ουράνια προσφορά, ενδεχομένως αυτή να είναι οι ψυχές των πεσόντων Μαυροβουνίων μαχητών. Μια άλλη ερμηνεία του κεντρικού γλυπτού το προσεγγίζει ως μια αναμμένη δάδα, σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία της Γιουγκοσλαβίας.

Ιστοσελίδες εναλλακτικού περιεχομένου θεωρούν πως πρόκειται για σταθμό φόρτισης ηλεκτρικών ΑΤΙΑ, κάτι πολύ λογικό μιας και οι εξωγήινοι, ως ευσυνείδητα - eco friendly όντα, έχουν κάνει την ενεργειακή μετάβαση και στα οχήματά τους.

Θέα από την θέση Pavlova Strana.

Περίπου 14 χιλιόμετρα δυτικά της Barutana, στις στενές όχθες του ποταμού Crnojević βρίσκεται η μικρή πόλη Rijeka Crnojevića (Ријека Црнојевића).

Στην είσοδό της συνάντησα ένα συγκρότημα μνημείων το οποίο ονομάζεται Μνημείο Πεσόντων Αγωνιστών και Θυμάτων του Φασισμού ή Μνημείο της Επανάστασης. Αποτελείται από ένα τσιμεντένιο κωδωνοστάσιο ύψους 13 μέτρων και μιας σειράς από 27 τσιμεντόλιθους με χαραγμένα ονόματα μαχητών από τις διάφορες συγκρούσεις του 20ου αιώνα στην περιοχή.

Επιπρόσθετα, υπάρχει ένα χάλκινο γλυπτό ανάγλυφο πάνελ που απεικονίζει δέκα φιγούρες, τόσο μαχητές όσο και πολίτες, να ξεσηκώνονται ενάντια στην καταπίεση.

Αυτό το έργο, που ολοκληρώθηκε το 1973, δημιουργήθηκε από τον Drago Đurović, γεννημένο στο Danilovgrad, ο οποίος δημιούργησε πολλά αναμνηστικά έργα σε όλο το Μαυροβούνιο.

Cetinje.

Κάστρο Kosmač (Тврђава Космач). Το οχυρό, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Brajići, ήταν το νοτιότερο φρούριο της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και φρουρούσε το νότιο άκρο των συνόρων με το Μαυροβούνιο.

Κατασκευάστηκε περίπου το 1840, δέχτηκε επίθεση κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης του 1869 και βρισκόταν σε χρήση από αυστριακά στρατεύματα μέχρι και την πτώση της αυτοκρατορίας το 1918. Αφού πέρασε στη νεοσύστατη Γιουγκοσλαβία, χρησιμοποιήθηκε ξανά από ιταλικά στρατεύματα κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Budva. Αποτελεί έναν από τους αρχαιότερους οικισμούς της Αδριατικής ακτής, που κατοικείται από τον 5ο αιώνα π.Χ., ενώ αναφέρεται ότι ιδρύθηκε από τον Κάδμο το Θηβαίο. Στις Βάκχες του Ευριπίδη αναφέρεται ότι ο Διόνυσος αποφάσισε να εξορίσει τον ιδρυτή και Βασιλιά της Θήβας, τον Κάδμο, και αυτός, αναζητώντας μία τοποθεσία για εκείνον και τη γυναίκα του Αρμονία, ίδρυσε τη Βουθόη στην Ιλλυρία.

Στον Περίπλου του Ψευδο-Σκύλακα, κατά το 330 π.Χ. αναφέρεται ότι η Βουθόη βρίσκεται νότια από τον Αρίωνα ποταμό, σε μισή ημέρα απόσταση, στον Ριζούντα ποταμό, εκεί που είναι οι τάφοι του Κάδμου και της Αρμονίας και στη συνέχεια σε τρεις ημέρες πλου, είναι η Ελληνική πόλη Επίδαμνος (το σημερινό Δυρράχιο).

Sveti Stefan.

Αφού επέστρεψα στην Μπούντβα, δέχτηκα ένα αναπάντεχο τηλεφώνημα από Ελλάδα, σε άψογα σερβοκροάτικα.

- Стара Варош! Где си мој добри пријатељу?

- управо сам стигао у Будву.

- Колико је далеко од Тессалоникиja?

- не знам, око 600 КМ?

- ок, видимо се тамо! Хајдемо на пиво у Котору

Με λίγα λόγια, ο φίλος μου ο Λάζαρος έριξε την καταπληκτική ιδέα, αφού αφήσει την δουλειά του στην Θεσσαλονίκη και οδηγήσει κοντά 600 χιλιόμετρα κάτω από τον μεσημεριανό ήλιο, να συναντηθούμε για μπυράκι το βράδυ στο Κοτόρ. Έτσι απλά. Λάζο, είσαι πραγματικά παλικάρι. Εγώ ξεκίνησα τα μπυράκια στην παραλία της Μπούντβα λίγο νωρίτερα.

Ραντεβού ομόσταβλων για τον Καφέ της Τετάρτης στο Κοτόρ.

Μέρα 4η: Budva – Zabljak [259 χλμ]

Αποφασίσαμε να αφήσουμε την Μπούντβα και να κινηθούμε βόρεια και προς την ενδοχώρα, με τελικό προορισμό το Ζάμπλιακ (Žabljak – Жабљак).

Τσέτινιε (Cetinje - Цетиње). Στάση για πρωινό και ακολούθως βόλτα στο Εθνικό πάρκο Λόβτσεν (Lovćen – Ловћен) και επίσκεψη στο Μαυσωλείο του Πέταρ Πέτροβιτς Νιέγκος Β' (Маузолеј Петра II Петровића Његоша).

Θέα προς τον κόλπο του Kotor.

Μοναστήρι Οστρογκ (Manastir Ostrog - Манастир Острог).

Καλύτερα να το προσεγγίσει κανείς από βορά και όχι μέσα από το Danilovgrad.

Νίκσικ (Nikšić -Никшић ) και στάση στο μνημείο Spomenik Palim Borcima U Drugom Svjetskom Ratu (Споменик палим борцима у Другом свјетском рату).

Αυτό το μνημείο αφιερώνεται στη μνήμη των πεσόντων στρατιωτών του Nikšić που πολέμησαν εναντίον των κατακτητών του Άξονα κατά τη διάρκεια του Εθνικού Απελευθερωτικού Πολέμου (Β' Π.Π.).

Επιπλέον, αφιερώνεται στους 32 Παρτιζάνους στρατιώτες και αντιφασίστες αγωνιστές που εκτελέστηκαν στο λόφο Trebjesa, που βρίσκεται πίσω από το μνημείο.

Lunch break στο Niksic.

Οδηγώντας πάνω στον Ε762 εντοπίσαμε το Μνημείο του Bajo Pivljanin.

Βρίσκεται στην είσοδο του μικρού χωριού Rudinice, ένα μνημείο ύψους 4-5 μέτρων που τιμά τον επαναστάτη μαχητή του 17ου αιώνα με το όνομα Bajo Pivljanin, ο οποίος αντιστάθηκε με ανταρτοπόλεμο στις οθωμανικές δυνάμεις και έπεσε μαχόμενος το 1685 κατά τη διάρκεια της μάχης της Vrtijeljka.

Αγαπημένο σημείο η γέφυρα στο Πλούζινε (Plužine – Плужине) και φυσικά όλη η διαδρομή μέσα από τον Εθνικό Δρυμό Durmitor (Дурмитор). Όσες φωτογραφίες και να δει κανείς από την περιοχή, δεν πλησιάζει ούτε το 1% της αίσθησης που αποπνέει ο ορεινός όγκος του Durmitor, ως τμήμα των Δειναρικών Άλπεων, τα οροπέδια και η κορυφή του Μπoμπoτοβ Κουκ (Bobotov Kuk - Боботов Кук), στα 2.523 μέτρα.

Žabljak. Ένα μικρό χωριό, μια «διασταύρωση» θα το περιέγραφε καλύτερα. Καθώς αγαπώ το ορεινό τοπίο, για εμένα αυτό το μέρος αντιπροσωπεύει ό,τι είναι πραγματικά το Μαυροβούνιο.

Μέρα 5η Žabljak - Skopje [364 χλμ]

Dobro Jutro Žabljak! και φυσικά καφεδάκι στην οικογενειακή μου επιχείρηση Stara Varoš.

Αντί για σουβενίρ, μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες καθώς αφήνουμε το Žabljak με την υπόσχεση να ξαναγυρίσουμε σύντομα.

Γέφυρα «Đurđevića Tara».

Διάβασα κάπου ότι κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και την ιταλική κατοχή του Μαυροβουνίου, η τοπική αντίσταση, προκειμένου να καθυστερήσει τον ιταλικό στρατό να προελαύσει, κατέστρεψε το κεντρικό τμήμα της γέφυρας.

Αυτό το γεγονός πραγματικά ενόχλησε τόσο τους Ιταλούς, που απάντησαν πέρα από κάθε λογική, αναζητώντας δηλαδή τον μηχανικό της γέφυρας, τον οποίο εκτέλεσαν στο ως άνω σημείο.

Αν σας αρέσουν οι ταινίες, μια Γιουγκοσλαβική ταινία του 1969 με τίτλο «Most», πραγματεύεται αυτά τα γεγονότα. Η θέα του φαραγγιού είναι εντυπωσιακή, καθώς η γέφυρα βρίσκεται 172 μέτρα πάνω από τον ποταμό Tara.

Εδώ ο Λάζαρος συνέχισε βόρεια στον Ρ4 προς Βοσνία, ενώ εγώ νότια με σκοπό να επιστρέψω Θεσσαλονίκη.

Μνημείο προς τιμή του σκιέρ Dušan Bulatović Džambas, ο οποίος μοιάζει τρομερά με τον πατέρα της metal μουσικής, τον Lemmy των Motorhead.

Ο χρόνος μετρά διαφορετικά πάνω στην μοτοσικλέτα και σύντομα βρέθηκα στο Kolašin (Колашин). Όπως θα έχετε καταλάβει ως τώρα οι βαλκανικές εκδρομές για εμένα αποτελούν και ένα είδος «Spomenik Hunt», δηλαδή αναζήτησης μνημείων της περιόδου της Γιουγκοσλαβίας, με κοινό χαρακτηριστικό τους το raw μπετό ως υλικό κατασκευής και τον μπρουταλιστικό σχεδιασμό τους. Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι κατασκευές, για την εποχή τους, ήταν κάτι το πολύ μοντέρνο. Τέτοιο παράδειγμα είναι και το «Spomen-Dom», που αναφέρεται επίσης ως «Δημαρχείο - Πολιτιστικό Κέντρο Kolašin».

Πρόκειται για ένα συγκρότημα μνημείων, το οποίο αφιερώνεται στην πρώτη συνέλευση του Εθνικού Αντιφασιστικού Συμβουλίου της Απελευθέρωσης των Λαών του Μαυροβουνίου και Μπόκα το 1943, καθώς και στον αγώνα των κατοίκων της πόλης κατά τη διάρκεια του Λαϊκού Απελευθερωτικού Αγώνα (Β' Π.Π.).

Κατασκευάστηκε μεταξύ 1971-5 και αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα μοντερνισμού και post-war αρχιτεκτονικής. Προσωπικά, οι σχεδιαστικές γραμμές της οροφής μου θυμίζουν σκεπές των κατοικιών παραδοσιακού στυλ που κυριαρχούν στις Δειναρικές Άλπεις του Μαυροβουνίου.

Αποχωρώντας από Kolasin προς Rozaje, στον κεντρικό δρόμο βρίσκεται το μνημείο της Μάχης του Mojkovac. Εδώ το 1916 μια μικρή ομάδα Μαυροβουνίων μαχητών, υπό τη διοίκηση του στρατηγού Γιάνκο Βούκοτιτς, αντιμετώπισε μια πολύ μεγαλύτερη μονάδα Αυστροούγγρων στρατιωτών. Παρά το γεγονός ότι οι Μαυροβούνιοι μαχητές ήταν λιγότεροι, κατάφεραν τελικά να αναγκάσουν τους Αυστροουγγρούς να υποχωρήσουν από το Mojkovac.

Καιρό είχα να δω σφυροδρέπανο. Μάλλον χρειάζομαι αναμνηστική - «booster» δόση σοβαρού σοβιετικού ταξιδιωτικού.

Αφήνοντας πίσω το Rozaje και το Μαυροβούνιο, ο καιρός από τα σύνορα και μέχρι το Pec δεν ήταν πλέον με το μέρος μου. Βροχή τόσο έντονη που δεν επέτρεπε ορατότητα στα 20 μέτρα, χαλάζι που το ένιωθα και μέσα από τα γάντια, δρόμοι που δημιουργούσαν στάσιμα νερά που σε έλουζαν τα οχήματα του αντίθετου ρεύματος κυκλοφορίας. Δεν θυμάμαι να έχω ξανασταματήσει σε βόλτα λόγω καιρικών συνθηκών. Κάπως έτσι έχασα 2 ώρες περιμένοντας σε βενζινάδικο, ενώ το πλάνο μου να επιστρέψω, χωρίς άλλη διανυκτέρευση, Θεσσαλονίκη ακυρώθηκε.

Τελικά, αναγκάστηκα να διανυκτερεύσω στη βαλκανική Disneyland. Παραδοσιακό δείπνο με θέα τοπικό ήρωα.

Μέρα 6η: Skopje - Θεσσαλονίκη [233 χλμ]

Επιστροφή στην Θεσσαλονίκη. Θέλω να αφιερώσω την δημοσίευση στον Λάζαρο για την έκπληξη και την παρέα. Ευχαριστώ φίλε, πάμε για άλλα!
Καλούς δρόμους σε όλους.