Alone in central Balkans [GR]

0 Comments

Κάτι που απολαμβάνω υπερβολικά είναι η προετοιμασία της μηχανής μου για να ξεκινήσω εκδρομή μόνος μου, με ελάχιστα πράγματα και βασικό εξοπλισμό, έχοντας μια γενική ιδέα προορισμού και φυσικά χωρίς συγκεκριμένο ημερήσιο προγραμματισμό. Έχω καταλήξει ότι μετά από μερικές μέρες solo riding, φτάνεις σε ένα σημείο που γνωρίζεις καλύτερα τον ίδιο σου τον εαυτό, αντιλαμβάνεσαι και ξεπερνάς τα όρια σου. Η έξοδος από την προσωπική ζώνη ασφαλείας που δημιουργεί η ρουτίνα της καθημερινότητας, ενεργοποιεί την εφευρετικότητα, την ανάγκη για επικοινωνία και μια σειρά από άλλους μηχανισμούς και δεξιότητες. Όσοι οδηγείτε μοτοσυκλέτα και τα ταξίδια είναι το πάθος σας, γνωρίζετε πολύ καλά σε τι αναφέρομαι. Σε μια τέτοια κατάσταση βρισκόμουν στα τέλη Νοέμβρη του 2015, όταν αποφάσισα να ρίξω τα απολύτως απαραίτητα πράγματα στις πλαϊνές μου βαλίτσες και να πατήσω τη μίζα.

Μέρα 1η [20-11-2015]

Ξεκίνησα από Θεσσαλονίκη σχετικά αργά το απόγευμα, οπότε αποφάσισα να διανυκτερεύσω στα Σκόπια. Αυτά τα χιλιόμετρα στον αυτοκινητόδρομο Ε-75, τα αντιμετωπίζω πάντα ως αναγκαίο κακό και οδηγώ μάλλον μηχανικά και εκτελεστικά.

Έχω σκεφτεί αρκετές φορές να αποκτήσω ένα μικρότερο δίκυκλο, μέχρι 650 cc, όπως για παράδειγμα ένα Yamaha XT 600 ή ακόμα καλύτερα ένα TTR 600. Τέτοιες στιγμές όμως αντιλαμβάνομαι πως δεν θα εξυπηρετούσαν τη χρήση που απαιτώ από τη μοτοσυκλέτα, δηλαδή τη δυνατότητα να καταπίνει τα αδιάφορα χιλιόμετρα. Ίσως να ξανασκεφτώ την αγορά μιας μικρότερης μηχανής, όταν θα ωριμάσουν οι συνθήκες και προετοιμάσω το project «central asian -stans». Μια μικρή στάση λίγο πριν τα σύνορα, στο Διασυμμαχικό Μνημείο Πεσόντων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κοντά στο Πολύκαστρο. Με τις σημερινές εξελίξεις και την περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα, είναι πραγματικά άξιο απορίας το πως κατάφεραν ετερόκλητες δυνάμεις και λαοί από διαφορετικό υπόβαθρο και σημείο αναφοράς, να ενώσουν τις δυνάμεις τους ενάντια σε κοινό εχθρό. Προτομές των πρωθυπουργών της κάθε χώρας και αφιέρωση στην επιγραφή σε πέντε γλώσσες: «Στα ηρωικά τέκνα της Ελλάδος, της Γαλλίας, της Μεγάλης Βρετανίας, της Ιταλίας και της Σερβίας, τα οποία, πιστά στις επιταγές των προγόνων τους, αγωνίστηκαν σε αυτά τα μέρη και έπεσαν για την Ελευθερία και την Παγκόσμια Ειρήνη. 1916-1918».

Μέρα 2η [21-11-2015]

Μετά τη χτεσινή μου επίσκεψη στο μνημείο πεσόντων, μου μπήκε η ιδέα να επισκεφτώ ακόμη ένα, που σε παλιότερη βόλτα είχα προσπεράσει βιαστικά και βρισκόταν λίγο έξω από τη Νις. Ξεκίνησα λοιπόν από τα Σκόπια με προορισμό το πάρκο Bubanj. Οι χώροι του αφιερώνονται κυρίως στους κατοίκους της πόλης Νις, που εκτελέστηκαν κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο αριθμός αυτών ποικίλει σε κάθε πηγή, ξεπερνά πάντως τις 10.000. Η wiki, μεταξύ άλλων, αναφέρει «...german execution squads established sites in Bubanj forest to which Serbs, Gypsies and Jews were brought by trucks. Mass exterminations were carried out from February 1942 to September 1944, including about 10,000 inmates and detainees killed by the Special Police and local penal authorities. The entire area is intersected by trenches in which the shooting victims were buried. Before the withdrawal of the Germans as the Red Army advanced into Yugoslavia in 1944, captured Italians were ordered to dig up the trenches and burn the corpses of the victims in order to destroy all traces of the atrocities committed there…». Κατά την επίσκεψή μου, εντυπωσιάστηκα ιδιαίτερα από τις τρεις γιγαντιαίες γροθιές που κυριαρχούσαν στο κέντρο του πάρκου. Πρόκειται για μια ανδρική, μια γυναικεία και μια παιδική, που αψηφούν τον εχθρό. Συνδέονται με την αντίσταση και την εκτέλεση στο Bubanj ολόκληρων οικογενειών. Για τα θύματα ο Ivan Vučković αφιέρωσε τους παρακάτω στίχους: «From the blood of communists and patriots the fists were born: Fists of rebellion and warning , fists of revolution , fists of freedom. We were shot, but never killed, never subdued. We crushed the darkness and paved the way for the Sun».

Καθώς ο καιρός όλο και χειροτέρευε, αποφάσισα να ξεκινήσω σύντομα και να καταλύσω στο Βελιγράδι. Σχεδόν κάθε φορά που βρίσκομαι στο Βελιγράδι, περνάω μπροστά και από το «Hotel Yugoslavia». Για κάποιο λόγο, νιώθω μια ανεξήγητη έλξη και περιέργεια να το εξερευνήσω από κοινού με κάποιον ντόπιο, πριν οι Έλληνες επενδυτές που το απέκτησαν το 2010 σβήσουν από πάνω του κάθε σημάδι του βομβαρδισμού της δυτικής πτέρυγας της 7/8 Μαΐου 1999. Για μένα αυτό το ξενοδοχείο εκφράζει μια «ex- Yu» τύπου νοσταλγία για το lifestyle εκείνης της εποχής.

Μέρα 3η [22-11-2015]

Το πρωινό ξύπνημα στο Βελιγράδι μου επιφύλασσε και μια έκπληξη. Η μοτοσυκλέτα μου ήταν διακοσμημένη με χιόνι, κάτι που με ανησύχησε ιδιαίτερα για τη συνέχεια του ταξιδιού μου. Πήρα το πρωινό μου παρακολουθώντας το δελτίο καιρού. Τι ειρωνεία.. Στο Ηράκλειο αναμένονταν 20 βαθμοί, την στιγμή που το Βελιγράδι βρισκόταν οριακά πάνω από τους 0. Αποφάσισα να κινηθώ προς το Σεράγεβο. Ο καιρός όμως δεν ήταν ακόμη ιδανικός και πέρασα λίγη ώρα μπροστά από το ξενοδοχείο, στις όχθες του ποταμού, ελπίζοντας πως αν ξεκινούσα αργότερα θα ανέβαινε και λίγο η θερμοκρασία.

Ζέμουν (Zemun). Ιδιαίτερη περιοχή στο Βελιγράδι. Πανέμορφα διατηρητέα κτίρια στη σκιά μπρουτάλ τσιμεντένιων μπλοκ κατοικιών.

Η καθηγήτρια μου της σερβοκροατικής γλώσσας, σε κάποιο μάθημα, είχε αναφέρει ότι στο Ζέμουν (ή Σμελίνο) ιδρύθηκε και λειτουργούσε ελληνικό σχολείο στην παροικία των Κλεισουριέων και ότι γενικότερα η παρουσία των Ελλήνων Βλάχων εμπόρων στη βόρεια Σερβία ήταν εξαιρετικά σημαντική. Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα και η οδός Grckoskolska, δηλαδή οδός ελληνικού σχολείου στο Νοβι Σαντ (Novi Sad). Ξεκίνησα με κατεύθυνση προς το Σάμπατς (Šabac) και στη συνέχεια πέρασα στην περιοχή της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας. Στάση στον επαρχιακό Μ-19, στη σκιά του κάστρου Ζβόρνικ (Zvornik).

Οι πινακίδες έδειχναν πως κοντά είναι η πόλη Σρεμπρένιτσα (Srebrenica). Μιας και ήταν ακόμη νωρίς αποφάσισα να περάσω από αυτούς τους τόπους, όπου εξελίχθηκαν θηριωδίες κατά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, πριν καταλήξω στο Σαράγιεβο που θα διανυκτέρευα. Στάση Μπράτουνατς (Bratunac) σε μνημείο του Β’ Π.Π. και στη συνέχεια στο νεκροταφείο του Potočari (Srebrenica – Potočari Memorial and Cemetery for the Victims of the 1995 Genocide).

Κατά μήκος αυτής της διαδρομής, σε διάφορα σημεία είδα αναρτημένες αφίσες με το πρόσωπο του Β. Πούτιν και τίτλο: «Istočna alternativa - Republika Srpska». Τα πόστερ αυτά δε γνωρίζω γιατί ήταν αναρτημένα, πάντως θεωρώ σχετίζονται με τη δίκη και τα μέτρα κατά του στρατιωτικού διοικητή Nacer Oric ή με την επέτειο της 11ης Ιουλίου, για τη συμπλήρωση των είκοσι χρόνων από τη γενοκτονία της Srebrenica.

Αν κάποιος θέλει να μάθει περισσότερα για τα σχετικά γεγονότα του 1995, μπορεί να το αναζητήσει μόνος του, υπάρχουν άπειρες πηγές και αναφορές. Συνέχισα την πορεία μου στον Μ-19 όταν, λίγο πριν τη Βλασένιτσα (Vlasenica), άρχισε να νυχτώνει και να χιονίζει δυνατά.

Συνήθως δεν δίνω καλές συμβουλές, ενώ πολύ συχνά δεν τηρώ καν αυτές που θα έδινα σε άλλους. Μια τέτοια περίπτωση ήταν και αυτή. Ήμουν στο λάθος μέρος, τη λάθος ώρα και δυστυχώς με το λάθος εξοπλισμό. Σύντομα ο δρόμος καλύφθηκε από χιόνια και βρέθηκα στη δυσάρεστη θέση να οδηγώ με ανοιχτή τη ζελατίνα, αφού κακώς είχα τοποθετήσει τη σκούρη και χωρίς pin lock, προσπαθώντας να βρω που βρίσκεται ο δρόμος κάτω από το χιόνι που είχε ήδη στρωθεί. Όποτε συναντούσα προπορευόμενο όχημα, θυμάμαι να πασχίζω να το ακολουθήσω, με σκοπό να οδηγώ μέσα στο αυλάκι που σχημάτιζε το λάστιχο του. Αργά το βράδυ και σχεδόν παγωμένος, έφτασα στο Σεράγεβο.

Βολεύτηκα σε δωμάτιο στο κέντρο της πόλης, χαζεύοντας το χιονόνερο από το τζάμι του δωματίου και καταστρώνοντας σχέδια για την επόμενη μέρα.

Μέρα 4η [23-11-2015]

Καλημέρα Σαράγιεβο. Ευτυχώς ο καιρός μου κανε το χατήρι και αποχαιρέτησα την πόλη, σχεδόν με ήλιο.

Ακολούθησα τον επαρχιακό Μ-5/R-448 και έκανα την πρώτη μου στάση σε ένα υπέροχο σημείο δίπλα στον ποταμό Δρίνο. Σκεφτόμουν ότι το Μαυροβούνιο και η Βοσνία υπερέχουν των υπόλοιπων βαλκανικών χωρών σε φυσική ομορφιά.

Φτάνοντας στο Βίσεγκραντ (Višegrad), θυμήθηκα ότι ακόμη δεν είχα διαβάσει το σχετικό μυθιστόρημα του Γιουγκοσλάβου συγγραφέα Ίβο Άντριτς «Το γεφύρι του Δρίνου» (Ivo Andrić «Na Drini ćuprija»), για το οποίο τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ. Αμέσως μετά τα σύνορα, σε σερβικό πλέον έδαφος, επισκέφτηκα τη Μόκρα Γκόρα (Mokra Gora). Σημαίνει «βρεγμένο βουνό» και εδώ, με οικονομική ενίσχυση του Εμίρ Κουστορίτσα, κατασκευάστηκε το παραδοσιακό χωριό Drvengrad (Дрвенград), επίσης γνωστό και ως Küstendorf (Кустендорф) ή Mećavnik (Мећавник). Στους χώρους αυτούς έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας του «Life is a miracle».

Ακολουθώντας τη διαδρομή Ούζιτσε – Τσάτσακ (Užice – Čačak), κατέληξα και πέρασα το βράδυ μου στο Νις.

Μέρα 5η [24-11-2015]

Στην αίθουσα πρωινού εξέταζα τις επιλογές μου, καθώς απείχα μια γκαζιά από το να επιστρέψω Θεσσαλονίκη και να ξεκουραστώ. Αποφάσισα να γυρίσω πίσω, αλλά εξερχόμενος της Σερβίας από το Πίροτ (Pirot). Μπαίνοντας Βουλγαρία συναντώ ένα μνημείο του σερβοβουλγαρικού πολέμου του 1885, στη θέση Σλίβνιτσα (Slivnitsa), γνωστή και ως «Μάχη των Λοχαγών ενάντια στους Στρατηγούς».

Λίγο πριν τον περιφερειακό της Σόφιας, μου ξύπνησε μια μνήμη – απωθημένο, να μπω επιτέλους στο κομμουνιστικό μνημείο στο όρος Μπουζλουτζά (Buzludzha). Λίγο – πολύ είναι πλέον ένα μνημείο που έχουν ενσωματώσει στα ταξιδιωτικά τους σχέδια οι μοτοσυκλετιστές που διέρχονται από την αυτή την επαρχία της Βουλγαρίας. Στον Ε-85/5, λίγο μετά το Καζανλούκ (Kazanlak), συνάντησα ένα ακόμη από τα πολλά μνημεία που βρίσκονται διάσπαρτα στη βουλγαρική επικράτεια, αυτό του Dhimitar Blagoev.

Γεννημένος στα 1856 στο χωριό Ζαγορίτσανη (σημερινό όνομα Βασιλειάδα) της Καστοριάς, την εποχή εκείνη τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Υποστήριζε την εφαρμογή του σοσιαλισμού στη Βουλγαρία και τον Ιούλιο του 1891, με πρωτοβουλία του, έγινε συνάντηση σοσιαλδημοκρατικών κύκλων στην κορυφή του όρους Μπουζλουτζά και εν συνεχεία η ίδρυση του Βουλγάρικου Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος. Προς τιμή του, ενενήντα χρόνια αργότερα, το 1981, χτίστηκε ο ομώνυμος συνεδριακός χώρος που θα επισκεπτόμουν λίγο αργότερα και η Άνω Τζουμαγιά μετονομάστηκε σε Μπλαγκόεβγκραντ. Ανεβαίνοντας από το Καζανλούκ (Kazanlak), έπεσα σε πυκνή ομίχλη. Υπήρχε περίπτωση να χαθεί μέσα της το γιγαντιαίο κομμουνιστικό οικοδόμημα;

Φτάνοντας στην κορυφή διαπίστωσα ότι ο χώρος ήταν αποκλειστικά δικός μου, σε αντίθεση με τις προηγούμενες φορές που συνάντησα αρκετούς επισκέπτες. Μετά από μια σύντομη έρευνα ανακάλυψα ότι η είσοδος σε αυτό ήταν δυνατή μόνο από μια τρύπα στην δεξιά πλευρά της εισόδου. Σκαρφάλωσα να δω που καταλήγει αυτή και μάλλον η κοινή λογική με σταμάτησε πριν πηδήξω στο σκοτεινό εσωτερικό. Δεν είχα ούτε φακό, ήταν ήδη σχεδόν 5 το απόγευμα και με δεδομένο ότι κανείς άλλος δεν βρισκόταν κοντά, αρνήθηκα να πάρω το ρίσκο της εξερεύνησης, αναβάλλοντας την για το μέλλον.

Κατηφορίζοντας τα 1440 μέτρα υψομέτρου της τοποθεσίας του μνημείου, αναλογιζόμουν το μέγεθος του οικοδομήματος και τους πόρους που θα χρειάστηκαν για την ανέγερσή του, σε συνδυασμό όμως με το βαθμό εγκατάλειψης του. Τα καιρικά φαινόμενα και ο χρόνος μοιάζει να έχουν αναλάβει την τελευταία πράξη του δράματος, δηλαδή την οριστική του διάλυση. Δε γνωρίζω γιατί συμβαίνει αυτό, προσωπικά όμως διαφωνώ με την καταστροφή των αποδείξεων για τα λάθη του παρελθόντος, αφού θα μπορούσε να είναι μια καλή βάση για την μη επανάληψή τους στο μέλλον. Τελευταία γίνονται αρκετές προσπάθειες να συγκεντρωθούν χρηματικά ποσά για την αποκατάστασή του. Πέρασα το βράδυ μου στη Φιλιππούπολη (Plovdiv).

Μέρα 6η [25-11-2015]

Η επόμενη μέρα γέμισε από τα βαρετά χιλιόμετρα της επιστροφής. Δεν ήταν μόνο ότι γενικά δεν μου αρέσουν οι μεγάλες ευθείες και οι αυτοκινητόδρομοι, ήταν και ότι όσο μειώνονταν τα χιλιόμετρα μέχρι την πόλη μου, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούσα πως η βόλτα μου έφτανε στο τέλος της. Παρ’ όλη τη βροχή μέχρι την αυλή του σπιτιού μου, που με έκανε να μεταλλαχτώ σε ψάρι, η εκδρομή μου εκπλήρωσε τον στόχο της. Κάλυψα συνολικά 2.300 χιλιόμετρα, κυρίως σε μικρούς επαρχιακούς δρόμους, γνώρισα (ή τουλάχιστον προσπάθησα να επικοινωνήσω με) νέους ανθρώπους και φυσικά γέμισα τις μπαταρίες μου, μέχρι την επόμενη μοτοβόλτα.