The Stara Varoš Blog

Riding your motorcycle on small country roads [along with the, more than obvious, driving pleasure] leads you to unexpected situations and surprises.

Such a case was when crossing eastern Poland, between the lakes Siercze and Moj, some 9 km east of Ketrzyn, i came across the eerie «Wolf’s Lair» (German: Wolfsschanze; Polish: Wilczy Szaniec).

Visiting the top-secret military site in Mazuria, protected by dense forests, lakes and swamplands, i had a unique insight into Germany’s WW2-era war machine.

«Wolf’s Lair» - The WW2 German command post

At that time, i was only aware that the over 30 bunker compound was the HQ for the Commander of the 3rd Reich for over 800 days, during the «Operation Barbarossa» - the Nazi invasion of the USSR on 22 June 1941, when more than three million German troops attacked the communist state. Also, that on July 20, 1944, Colonel Claus von Stauffenberg undertook the mission to kill the Führer by leaving a time bomb in the situation room – «Operation Valkyrie».

There are numerous sources one can derive information from, such as wiki, bbc, ketrzyn.pl, globotreks, atlasobscura, wolfsschanze.pl, LonelyPlanet, inyourpocket etc, from where some data follows:

The whole complex was surrounded by multiple barriers of barbed wire, gun emplacements and a sophisticated minefield. Any approaching aircraft could be detected up to 100 km (60 miles) from the Wolf's Lair. An airfield was built 5km away and there was an emergency airstrip within the camp. Apart from the natural camouflage of trees and plants, the bunker site was further disguised with artificial vegetation-like screens suspended on wires and changed according to the season of the year.

The vast bunkers were constructed above-ground with concrete walls 8m (26ft) thick - so solid that the SS were unable to demolish them in 1945, despite using tons of dynamite.

Three security zones were guarded by personnel from the SS-Begleitkommando des Führers, Reichssicherheitsdienst and the Wehrmacht's armoured Führerbegleitbrigade. Despite the security, the most notable assassination attempt against Hitler was made at Wolf's Lair on 20 July 1944.

Wolf’s Lair became a world within a world, complete with two airfields, railway station, central heating, power generators, sewage system, sauna, casino and even a cinema.

About two thousand people lived and worked at Wolf's Lair at its peak, among them twenty women, some of whom were required to sample Hitler's food to test for poison.

The complex was eventually blown up on 24 January 1945 and the Germans retreated. Three days later the Soviets arrived, but the extensive minefield was still efficiently defending the empty ruins. It took 10 years to clear the 55,000 mines within the complex.

Col. Stauffenberg was immediately captured and executed the same night. In the purge that followed, over five thousand more plotters were rounded up and killed. Their deaths recorded on film for Hitler’s pleasure.

What still impresses me is that it is debatable if the Allies knew the location of the Nazis’ stronghold and if so, the reason they didn’t bomb it. Some claim that killing Hitler would have just forced a coup, a following leadership change and peace negotiations, but this wouldn’t be enough for the Allies that wanted nothing but Germany’s complete and unconditional surrender.

Reviewing my experience, i end up with a familiar conclusion. History is like Truth. We are obliged to preserve it at all costs, maintain it free from political ideology and any kind of manipulation, so it can be presented as the most valuable lesson for generations to come.

[Note: wiki follows different numbering of the buildings from the one that still exists on them, eg Hitlers bunker (lucky) number 13 - scroll up to see its present condition]

[foto: wikipedia]

Stara Varos Blog - Veliky Novgorod: where it all began

Το Βελίκυ Νόβγκοροντ, γνωστό ως «Το λίκνο του ρωσικού πολιτισμού» ή «Η παλαιότερη πόλη της Ρωσίας», βρίσκεται περίπου 570 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Μόσχας και 190 νότια της Αγίας Πετρούπολης, σχεδόν πάνω στον αυτοκινητόδρομο M10.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου το 2016, οι άνθρωποι του Νόβγκοροντ μου φάνηκαν πολύ περήφανοι για το γεγονός ότι ζουν εκεί «από όπου ξεκίνησαν όλα» για τη Ρωσία και φυσικά για τους προγόνους τους [Ilmen Slavs, Novgorod Slavs, or Slovenes], που τελικά υποτάχθηκαν στους Kievan Rus' και τη δυναστεία των Βαράγγων υπό τον Rurik.

Αυτό μου κίνησε το ενδιαφέρον, οπότε αναζήτησα περαιτέρω πληροφορίες για την πόλη. Αν και παρέχονται αμέτρητες πηγές στο διαδίκτυο, αυτό που βρήκα πολύ ενδιαφέρον προέρχεται από τη wiki: «..the Varangians (/vəˈrændʒiənz/; Old Norse: Væringjar; Greek: Βάραγγοι, Várangoi, Βαριάγοι, Variágoi) was the name given by Greeks, Rus' people, and others to Vikings, who between the 9th and 11th centuries ruled the medieval state of Kievan Rus', settled among many territories of modern Belarus, Russia, and Ukraine, and formed the Byzantine Varangian Guard. According to the 12th-century Kievan Primary Chronicle, a group of Varangians known as the Rus' settled in Novgorod in 862 under the leadership of Rurik ..».

Αργότερα, συνειδητοποίησα τη σύνδεση μεταξύ Βυζαντίου και Σκανδιναβίας, καθώς το Βελίκυ Νόβγκοροντ ήταν μέλος της «Hanseatic League», ενός συνδέσμου πόλεων της βόρειας Ευρώπης, επί της διαδρομής από τους Βαράγγους προς τους Έλληνες. Επιπλέον, η πόλη καταστράφηκε από τον Ιβάν τον Τρομερό το 1570, όταν έγινε η «Σφαγή του Νόβγκοροντ». Το επακόλουθο ήταν οι δεκάδες χιλιάδες θύματα και αμέτρητες πράξεις εξαιρετικής βίας και σκληρότητας. Λέγεται ότι κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, κατά μέσο όρο, ο Ιβάν θανάτωνε έως και 30 άτομα ημερησίως, μερικές φορές απλά για να διασκεδάσει παρατηρώντας τους να πνίγονται. Η επίθεσή του στην κάποτε μεγάλη πόλη, συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην παρακμή της και η Δημοκρατία του Νόβγκοροντ έγινε επίσημα παρελθόν.

Μέσα στα οχυρωμένα τείχη, συνειδητοποιεί κανείς ότι η πόλη είναι παλαιότερη από το ίδιο το ρωσικό κράτος, ενώ περιβάλλεται από κάποια από τα παλαιότερα αστικά και θρησκευτικά οικοδομήματα της χώρας. [Ο ορισμός και πολλά από τα δεδομένα που παρέχονται για το Κρεμλίνο και τον καθεδρικό ναό, προέρχονται από τον ιστότοπο Russia Beyond και συγκεκριμένα από το άρθρο 1 και 2].

• Το Κρεμλίνο

Το «Κρεμλίνο» (Кремль, kreml ») είναι το γενικό όνομα για τις οχυρωμένες πόλεις της Ρωσίας. Υπήρχαν περίπου 400 σε όλη την επικράτεια και περίπου 20 από αυτά έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα. «Detinets» είναι η αρχαία ρώσικη λέξη για ένα Κρεμλίνο.

Το Κρεμλίνο του Νόβγκοροντ είναι το παλαιότερο στη Ρωσία και χτίστηκε από τον πρίγκιπα Γιαροσλάβ, γύρω στον 10ο αιώνα. Βρίσκεται σε έναν λόφο 10 μέτρων στην όχθη του ποταμού Volkhov. Το φρούριο είναι μήκους 565 μέτρων, 220 μέτρων στο ευρύτερο σημείο του, ενώ το συνολικό μήκος του τείχους είναι 1,487 μ. (για σύγκριση, το τείχος του Κρεμλίνου της Μόσχας έχει συνολικό μήκος 2.235 μ.). Υπάρχουν 9 διατηρημένοι πύργοι, ωστόσο, 3 έχουν πλέον χαθεί. Τον 11ο-13ο αιώνα, το «Detinets» του Νόβγκοροντ ήταν ένα απόρθητο φρούριο που αλώθηκε μόνο μία φορά.

Επίσης, στεγάζει το μοναδικό γοτθικό αστικό κτίριο στη Ρωσία, ένα συναρπαστικό έργο περίπου 30 Γερμανών αρχιτεκτόνων και τεχνιτών. Το «Chamber» ήταν η κύρια τελετουργική αίθουσα της πόλης και εκεί, το 1478, δόθηκε η εντολή του Μεγάλου Ιβάν να παραχωρηθούν τα εδάφη του Νόβγκοροντ στη Μόσχα.

• Καθεδρικός ναός Αγίας Σοφίας

Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας ολοκληρώθηκε το 1052, είναι το παλαιότερο εκκλησιαστικό κτήριο στη Ρωσία και το παλαιότερο οποιουδήποτε είδους που χρησιμοποιείται ακόμη στη χώρα. Οι εικόνες στις εκκλησίες του Νόβγκοροντ είναι θησαυροί της ρωσικής τέχνης. Ο Θεοφάνης ο Έλληνας, διάσημος καλλιτέχνης του XIV αιώνα, εργάστηκε εδώ.

Εξαιρετικά διατηρημένες βρίσκονται οι πρωτότυπες τοιχογραφίες του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, καθώς και η ανεκτίμητη εικόνα της Μητέρας του Θεού του 12ου αιώνα (σύμφωνα με το μύθο, βοήθησε το Νόβγκοροντ στη μάχη του εναντίον του Σούζνταλ). Επιπρόσθετα, στον καθεδρικό ναό φυλάσσονται λείψανα Ρώσων αγίων και πριγκίπων. Αυτό το εκπληκτικό δείγμα μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής έχει ύψος 38 μέτρα και 5 τρούλους.

• Μνημείο της Χιλιετίας της Ρωσίας

Το χάλκινο μνημείο ζυγίζει 100 τόνους και ανεγέρθηκε το 1862 για να τιμήσει τα χίλια έτη από την άφιξη του Ρούρικ στο Νόβγκοροντ, ένα γεγονός που παραδοσιακά θεωρείται ως αφετηρία της ιστορίας του ρωσικού κράτους.

Σε αυτό απεικονίζονται τα πιο σημαντικά ιστορικά πρόσωπα, γεγονότα, και περίοδοι: Η άφιξη των Βαράγγων, ο εκχριστιανισμός των Ρως, η απέλαση των Τατάρων, ο Μέγας Ιβάν και η ίδρυση ανεξάρτητου κράτους υπό τον Τσάρο, η ενθρόνιση της δυναστείας των Romanov, η δημιουργία της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

• Η αυλή του Γιάροσλαβ

Στην απέναντι όχθη, ακριβώς μετά τη γέφυρα των πεζών, οι λευκές καμάρες δείχνουν πού βρισκόταν το πριγκιπικό συγκρότημα. Ήταν η κύρια περιοχή για εμπόριο στο Νόβγκοροντ και αποτελείται από πολλές μικρές εκκλησίες, μεταξύ των οποίων μπορούμε να βρούμε τον καθεδρικό ναό του Αγίου Νικολάου, την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, την εκκλησία του Αγίου Προκόπιου και την εκκλησία των μυροφόρων γυναικών.

Πιστεύω ότι είναι αδύνατο να χάσετε το χάλκινο γλυπτό μιας νεαρής γυναίκας, με τίτλο «Tourist» (δημιουργία του Ρώσου καλλιτέχνη Vadim Borovykh), καθώς βρίσκεται στο πιο γραφικό μέρος της πόλης.

Από εκεί, εάν πλησιάζει το ηλιοβασίλεμα, μπορεί κανείς να απολαύσει την υπέροχη θέα προς το Κρεμλίνο της πόλης και τους τρούλους του καθεδρικού ναού. Ήταν εντελώς τυχαίο που η βόλτα μου τελείωσε εκεί, στην παραλία Kremlevskiy, ένα ιδανικό μέρος για να χαλαρώσεις και να νιώσεις τα χαλαρά vibes της πόλης.

Θεωρώ άδικη οποιαδήποτε προσέγγιση της πόλης, καθοδηγούμενη από τη λίστα μνημείων UNESCO, καθώς υπάρχουν αξιοσημείωτα sites που, επίσης, συνδέονται με την ιστορία της πόλης. Για παράδειγμα, από τον τομέα της αρχιτεκτονικής, το Θέατρο του Νόβγκοροντ.

Το ασυνήθιστο σχήμα του τράβηξε αμέσως την προσοχή μου, καθώς είναι ένα τυπικό παράδειγμα late-brutalist σχεδιασμού. Για να είμαι ειλικρινής, δεν γνωρίζω πραγματικά πολλά για τις αρχιτεκτονικές τάσεις στη Σοβιετική Ένωση, αλλά πιστεύω ότι, γενικά, δεν ήταν τόσο συνηθισμένο εγχείρημα η εφαρμογή αφηρημένων γραμμών σε οικοδομήματα, πόσο μάλλον σε κτίρια των οποίων η κατασκευή εγκρίθηκε και χρηματοδοτήθηκε από το κομμουνιστικό καθεστώς.

Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμη πιο ξεχωριστό το «Θέατρο Δραματικής Τέχνης Fyodor Dostoevsky» και αξίζει να αναφερθεί ότι είναι δημιουργία του πρωτοπόρου, και εξαιρετικά εκκεντρικού, Βλαντιμίρ Σόμοφ [ακολουθούν 4 φωτογραφίες από τον ιστότοπο teatrvn.ru].

Αναπόφευκτα, η πόλη μπορεί να προσεγγιστεί από τα σχετικά με στρατιωτικές επιχειρήσεις μνημεία της. Το Βελίκυ Νόβγκοροντ έπαιξε σημαντικό ρόλο στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και του απονεμήθηκε ο τίτλος «Πόλη της Στρατιωτικής Δόξας».

Σε όλη την πόλη είναι διάσπαρτα πολλά μνημεία, όπως το «Μνημείο της Νίκης» που ξεχωρίζει κοντά στο Κρεμλίνο. Προσωπικά, ξεχώρισα και επισημαίνω το «Μνημείο της Γραμμής Άμυνας».

Δίπλα στο tank τύπου T-34, σε αφιερωματική στήλη, αναγράφεται: «Τον Αύγουστο του 1941, στο σημείο αυτό τα στρατεύματα του Χίτλερ σταμάτησαν. 795 μέρες και νύχτες οι στρατιώτες της πολεμικής γραμμής Volkhov κατάφεραν να αμβλύνουν την επίθεση του εχθρού».

Εάν ενδιαφέρεστε για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα μνημεία της πόλης, το άρθρο «Μνήμη του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου στο Veliky Novgorod» από τον ιστότοπο VisitNovgorod.com είναι μια καλή πρόταση.

Κλείνω την ανάρτησή μου με την ακόλουθη εναέρια εικόνα της πόλης, που προέρχεται από τον ιστότοπο Russia Beyond, όπου μπορείτε να βρείτε πολλά λεπτομερή άρθρα σχετικά με το Βελίκυ Νόβγκοροντ αλλά και τη Ρωσία γενικά.

Veliky Novgorod, known as the «Cradle of Russian civilization» or the «Oldest City of Russia» is located some 570 northwest of Moscow and 190 south of St. Petersburg, almost right on the M10 federal highway.

During my visit in 2016, people of Novgorod seemed to be very proud of the fact that they live «where it all began» for Russia and of their Ilmen Slavs, Novgorod Slavs, or Slovenes ancestors, that eventually fell under the domain of the Kievan Rus' and the Varangian Rurik dynasty.

I was intrigued, so i did a research about the city. Tons of info are already provided through countless sources on the internet, but what i found very interesting comes from wiki: «..the Varangians (/vəˈrændʒiənz/; Old Norse: Væringjar; Greek: Βάραγγοι, Várangoi, Βαριάγοι, Variágoi) was the name given by Greeks, Rus' people, and others to Vikings, who between the 9th and 11th centuries ruled the medieval state of Kievan Rus', settled among many territories of modern Belarus, Russia, and Ukraine, and formed the Byzantine Varangian Guard. According to the 12th-century Kievan Primary Chronicle, a group of Varangians known as the Rus' settled in Novgorod in 862 under the leadership of Rurik ..».

Later, i discovered the connection between Byzantium and Scandinavia, as Veliky Novgorod was a member of the Hanseatic League, a trade union of northern European cities that run the route from the Varangians to the Greeks. Furthermore, the city was destroyed by Ivan the Terrible in 1570, when the «Massacre of Novgorod» took place. The aftermath was the tens of thousands casualties and innumerable acts of extreme violent cruelty. It is said that in average Ivan killed up to 30 people per day during his reign, sometimes just to amuse himself by watching them being drowned. His attack contributed heavily to the decline of the once great city and the Novgorod Republic officially became a thing of the past.

Being within the fortified walls you realize that the city is older than the Russian state itself, as you are surrounded from some of the country’s oldest civil and religious architecture. [The definition and much of the data provided for the Kremlin and the Cathedral, come from Russia Beyond article 1 and article 2].

• The Kremlin

«Kremlin» (Кремль, kreml’) is the general name for town and city citadels in Russia. There were at one point probably about 400 kremlins across Russia and around 20 of them have been preserved to this day. «Detinets» is how a Kremlin, or a citadel, was called in ancient times in Russia.

The Novgorod Kremlin is the oldest in Russia, erected by Prince Yaroslav around the 10th century. It stands on a 10-meter hill on the bank of the river Volkhov. The fortress is 565 meters at its longest point, 220 meters at its widest point and the total length of the wall is 1,487 m. (in comparison, the Moscow Kremlin’s wall is 2,235 m. in total length). There are 9 preserved towers, however, 3 towers are gone. In the 11th-13th centuries, the Novgorod Detinets was an impregnable fortress taken only once.

The Novgorod Detinets houses the only Gothic civil building in Russia, a fascinating work of about 30 German architects and craftsmen. The Chamber was the main ceremonial hall of Velikiy Novgorod and there, in 1478, the order of Ivan the Great to subdue the lands of Novgorod to Moscow was proclaimed.

• Cathedral St. Sophia

The Cathedral of St. Sophia, completed in 1052, is the oldest church building in Russia and the oldest building of any kind still in use in the country. The paintings in the churches of Novgorod are treasures of Russian art. Theophanes the Greek, famous artist of the XIV century, worked there.

The original frescoes of St. Konstantin and Elena, as well as the 12th century priceless icon of the Sign of the Mother of God, which, according to legend, helped Novgorod in its battle against Suzdal, have been carefully preserved. The cathedral also holds the relics of Russian saints and princes. This astonishing piece of medieval architecture is 38 meters tall and has 5 domes.

• Russian Millennium Monument

The bronze monument itself weighs 100 tons and it was erected in 1862 to celebrate the millennium of Rurik's arrival to Novgorod, an event traditionally taken as a starting point of the history of Russian statehood.

It displays the most important historical events, periods and figures: The arrival of the Varangians in Rus, the Christianization of Rus, the Beginning of the expulsion of the Tatars, Ivan the Great and the Foundation of an independent Russian Tsardom, the Enthronement of the Romanov dynasty, the Creation of the Russian Empire.

• Court of Yaroslav

Across the river, right off the pedestrian bridge, the white arches indicate where the princely compound was located. It was the main area for trade in Novgorod and composed by several small churches, among which we still can find the Cathedral of St. Nicholas, the Church of Paraskeva or the Church of St. George, the Church of St. Procopius and the Church of the Myrrh-bearing Women.

I believe it is impossible to miss a bronze sculpture of a young lady, titled «Tourist» (a creation of the Russian artist Vadim Borovykh), as it is placed in the most picturesque place of the city.

So, if it is about to sunset, one can get glorious views to the city’s Kremlin and the Cathedral’s domes. It was completely random that my visit ended at that point, to Kremlevskiy Beach, a cool place to relax and feel the city’s laid back vibes.

Any approach of the city, guided only by the UNESCO monuments list, seems to me unfair. There are some remarkable landmarks also linked to the city’s history. For example, from the field of architecture: The Novgorod Drama Theatre.

Its bizarre shape caught my eyes, as it’s a typical late-brutalist design example. To be honest, i don’t really know much of the architectural trends in the Soviet Union, but i believe that, in general, it was not so usual to see abstract lined structures, especially buildings whose construction was approved and financed by the communist regime.

This fact makes it even more special and it is worth mentioning that «Fyodor Dostoevsky Theater of Dramatic Art» is a creation of the pioneer, let alone eccentric, Vladimir Somov. [4 fotos of teatrvn.ru follow]

One can also approach the city by its monuments related to military operations. Novgorod had a significant role in WW2 and it was awarded the title of «City of the Military Glory».

Throughout the city are scattered many memorials, like the «Monument of the Victory» that stands out near the Kremlin. I highlight the «Defense Line memorial».

Next to the T-34 Tank, on the stele, it is encrypted: «In August 1941, at that border the Hitler’s troops were stopped. 795 days and nights soldiers of the Volkhov war line blunted the attack of the enemy».

If you are interested for more details about the city’s monuments, the article «Memory of the Great Patriotic War in Veliky Novgorod» from VisitNovgorod.com is a great read.

I close my post with the following aerial picture of the city, that comes from Russia Beyond, where you can find many detailed articles about Veliky Novgorod and Russia in general.

«Wolf’s Lair» - The WW2 German command post

Βελίκυ Νόβγκοροντ, Ρωσία: Εκεί που ξεκίνησαν όλα.

Veliky Novgorod: where it all began

About me

follow me

My Trips

PoI's and Roads

Post by country

My Social Media feed